Stephen King kennen we allemaal van zijn griezelverhalen. En als je z’n boeken niet hebt gelezen, dan zag je vast wel één van de verfilmingen (The Green Mile, The Shining, The Shawshank Redemption). In zijn boek On writing – Over leven en schrijven – vertelt de bestsellerauteur hoe hij dat doet: een goed verhaal schrijven dat miljoenen lezers over de hele wereld weet te boeien.

Nu denk je misschien: ik wil helemaal geen horrorverhaal schrijven. Of roman, of filmscript.  Dat hoeft ook helemaal niet. Deze tips gaan over verhalen die de lezers raken, niet over hoe je een bloederig tafereel zo spannend mogelijk kunt maken of over hoe je een boek van 800 pagina’s schrijft. Perfect toepasbaar voor zowel dat griezelverhaal, als een boeiend blogartikel, duidelijke webtekst of een aansprekend artikel in een magazine.

Tip 1: Gebruik het eerste woord dat in je opkomt

Een van de slechtste dingen die schrijvers kunnen doen, is hun woordenschat opdoffen. Naar lange woorden zoeken omdat ze denken dat het zo hoort. Omdat ze zich een beetje schamen voor de korte woorden. Niet nodig, vindt King. Gebruik eenvoudige en directe woorden: het eerste woord dat je te binnen schiet, mits het gepast en kleurrijk is. “Als je aarzelt en nadenkt, zul je een ander woord vinden – natuurlijk zul je dat, er is altijd een ander woord – maar dat zal waarschijnlijk niet zo goed zijn als het eerste woord en het komt ook niet zo dicht bij wat je werkelijk bedoelt.”

Tip 2: Ken je grammatica

King is er kort over: slechte grammatica levert slechte zinnen op. Amen!

Tip 3: Vermijd passieve werkwoorden

Er zijn twee soorten werkwoorden: actieve en passieve. Bij een actief werkwoord doet het onderwerp van de zin iets. Ik pak het mes dat op tafel ligt. Bij een passief werkwoord ondergaat het onderwerp van de zin iets. Het mes dat op tafel ligt, wordt opgepakt.

Passieve werkwoorden zijn een grote ergernis van King. “Het is zwak, omslachtig, en het is vaak ook irritant.”

Tip 4: Het bijwoord is niet je vriend

Om even je geheugen op te frissen: een bijwoord zegt iets over een ander woord – geen zelfstandig naamwoord – in die zin. Ze schreeuwde hard. King: “Ik geloof dat de weg naar de hel geplaveid is met bijwoorden, en dat zal ik van de daken schreeuwen.” Zijn grootste afschuw is het gebruik van bijwoorden in dialogen. Hij geeft een voorbeeld:

“Leg dat neer!”, schreeuwde ze dreigend.
“Geef dat terug”, smeekte hij angstig. “Het is van mij.”

Dreigend schreeuwen, angstig smeken: cliché en dubbelop. Als je verhaal goed genoeg in elkaar zit, heb je die bijwoorden niet nodig. Je lezer zal weten wat je bedoelt met schreeuwen of smeken en welke emotie daarbij hoort.

Tip 5: Gebruik spreektaal

Taal hoeft niet altijd een das en keurige veterschoenen te dragen, vindt Stephen King. “We schrijven geen fictie omwille van de grammaticale correctheid, maar om de lezers het gevoel te geven dat ze welkom zijn en hen dan een verhaal te vertellen – om hen zo mogelijk te laten vergeten dat ze een verhaal lezen.” Korte, snelle alinea’s werken hierbij goed. Dan lijkt een verhaal meer op praten dan op schrijven en dat is goed. Schrijven is verleiden: een kwestie van goed praten.

Daar zijn wij het overigens helemaal mee eens, lees deze eerdere blog maar eens.

Tip 6: Lees veel – óók slechte verhalen

Een goede schrijver leest veel. Daar kun je niet omheen, volgens King. Je leert het best hoe het niet moet door slechte proza te lezen. Zo’n ervaring helpt je om lelijke passages te signaleren wanneer ze je eigen schrijfsels binnensluipen.

Goede boeken daarentegen leren je veel over stijl en compositie. Ze sporen je aan om zelf ook te gaan schrijven, harder te werken en hoger te mikken. “Dat je wordt meegesleept door de combinatie van een geweldig verhaal en een geweldige schrijfstijl – dat je zelfs helemaal wordt overrompeld – hoort bij de noodzakelijke vorming van iedere schrijver.”

Tip 7: Oefenen, oefenen, oefenen

Wil je een betere schrijver worden? Ga dan schrijven. Oefen. “Maar heb er plezier in, alsof het helemaal geen oefenen is.”

Tip 8: Schrijf voor je ideale lezer

Schrijf een verhaal altijd met een bepaalde lezer in gedachten. Je Ideale Lezer, noemt Stephen King dat. Figuurlijk – blijf je tijdens het schrijven afvragen wat je lezers van je verhaal vinden – maar ook letterlijk. Laat je stuk ook echt lezen door iemand die tot je doelgroep behoort, of die zich helemaal kan inleven in jouw beoogde lezers.

“De beste manier om te zorgen dat je je ook echt aan je verhaal houdt”, aldus King.  Snapt je ideale lezer bepaalde passages uit je verhaal niet? Dan moet je jezelf afvragen of jijzelf die dingen wel goed hebt begrepen. Blijkbaar nog niet goed genoeg om het ook goed uit te leggen.

Tip 9: Kill your darlings

Klaar met de eerste versie? Dan gaan we schrappen. De formule die Stephen King aanhoudt bij zijn boeken is: 2e versie = 1e versie – 10 procent. Zijn meeste veranderingen zijn doorhalingen om het verhaal te versnellen. Overbodige woorden worden weggehaald en passages waar hij het zijn lezers te gemakkelijk maakt (“Ze kunnen best voor zichzelf denken”) sneuvelen. Lelijke bijwoorden? Weg ermee. Voor de hand liggende toevoegingen? Delete.

Een voorbeeld van de correcties die King zelf doorvoerde na de eerste versie van zijn boek 1408:

In de hal had de hotelmanager een aarzelende, neerslachtige, bijna verslagen indruk gewekt.

‘Neerslachtig’ voegt niets méér toe dan ‘bijna verslagen’.

Olin zuchtte weer. Hij vond het niet grappig.

Als je zucht, mag het duidelijk zijn dat iets niet grappig is.

Mike ging in een van de stoelen tegenover het bureau zitten.

Het spreekt voor zich dat hij niet op de grond gaat zitten, maar in een stoel.

Tip 10: Schrijven is magie

Tot slot heeft Stephen King nog één belangrijk advies: ga schrijven! “Je kan het, je zou het moeten doen en als je moedig genoeg bent om te beginnen, zúl je het ook doen. Schrijven is magie. Het is net zo goed het water des levens als elke andere vorm van kunst. Het water is gratis. Dus drink het.”

Ben je al geïnspireerd door de tips van deze meesterverteller? Begin dan met de laatste tip en pak die pen, die laptop of misschien wel ouderwetse typemachine en schrijf! Eerst nog wat meer lezen? Dan is zijn boek Over leven en schrijven een mooi begin.

Meer tips en inspiratie voor je teksten?

Neem gerust contact met ons op of schrijf je in voor inspiratie via onze nieuwsbrief!